تکرار کلیشه‌ها (درباره فیلم احضار روح)
جیمز ون، نامی آشنا در ژانر وحشت است و احتمالا هیچکس فراموش نمی‌کند او اولین قسمت «اره» را ساخته باشد. این کارگردان جوان مهاجر پس از «اره» به جای درگیر کردن خودش در ساختن دنباله‌های این فیلم که یکی از یکی ضعیف‌تر بودند راه خودش را رفت و پس از ساختن یکی دو فیلم جمع و جور با فیلم «حیله‌گر» (Insidious) نشان داد چطور می‌شود با تکیه بر تاریکی و موسیقی، با تکیه بر تدوین و شوک‌های ناگهانی و بدون اتکاء به خون و خونریزی می‌شود فیلم ترسناکی ساخت که کاملا بیننده را درگیر خود کند و به جای اینکه با خون‌ریزی‌های مداوم، او را مشمئز کند، او را به معنای واقعی کلمه بترساند.
جیمز ون حالا در فیلم جدیدش که با فاصله‌ای اندک از «حیله‌گر 2» به کارگردانی خودش روی پرده رفته دست روی دو عامل ترسناک آشنا می‌گذارد. خانه‌ای مخوف و جن‌گیری. اما این بار برخلاف «حیله‌گر» که سرشار استفاده نو از تاریکی و شوک‌های ناگهانی بود، ون به شکلی عجیب به استفاده از کلیشه‌های رایج سینمای وحشت مثل پیدا شدن ناگهانی دستی یا چهره ای از دل تاریکی روی آورده است. کلیشه‌هایی که برای بیننده پیگیر ژانر وحشت پس از 20 دقیقه تکراری و آزاردهنده می‌شوند و جایگاه فیلم را خیلی راحت در سطح فیلم‌های نازل این ژانر پایین می‌آورد.
«احضار روح» بی‌دلیل و بادلیل وامدار فیلم‌های متعددی در ژانر وحشت و دلهره است. فصل حمله پرندگان به دشت یادآور فیلم «پرندگان» آلفرد هیچکاک است اما جدا از اینکه این فصل فقط یک ادای دین است، حضور پرندگان مهاجم هیچ نقشی در روند فیلمنامه «احضار روح» ندارد. بیشترین ادای دین «احضار روح» به «جن‌گیر» ویلیام فریدکین است، حتی نام فیلم نیز با «فونتی» مشابه نام فیلم فریدکین در عنوان‌بندی بر تصویر نقش می‌بندد و بدین ترتیب ون از همان ابتدا لو می‌دهد که در این فیلم با جن‌گیری روبرو هستیم. مهم‌ترین دلیل هیجان‌انگیز و ترسناک بودن فیلمی در ژانر وحشت ناشناخته بودن عامل ترس و ناشناخته ماندن آن تا اواخر فیلم است. در «احضار روح» از همان شکل عنوان‌بندی می‌فهمیم با جن‌گیری روبرو هستیم، پس فیلمنامه‌نویس باید دنبال راهی برای متمایز بودن «اجنه» فیلمش کند اما نه تنها این کار صورت نگرفته بلکه کارگردان و فیلمنامه‌نویس در دقیقه 20 چهره «جن اصلی» فیلم را هم نشان می‌دهند بدین ترتیب نه عامل تعلیقی برای تماشاگر باقی می‌ماند نه عامل وحشتی.
از اینجاست که فیلمساز ناامیدانه تمام تلاش خودش را روی شوک‌های ناگهانی و باز شدن و بسته شدن درها و پنجره‌ها می‌کند اما انگار فراموش کرده است بیش از 40 سال پیش بینندگان سینما به شکلی ماندگار و شاید برای اولین بار با پوست و جان خود «جن‌گیری» یک دختر نوجوان را تجربه کرده و در تمام این سالها آنقدر با انواع مختلف وحشت روبرو بوده که هیچکدام از ترفندهای کلیشه‌ای «احضار روح» او را نترساند و فیلم ترسناکی که بیننده را نترساند به چه کاری می‌آید.
احضار روح
The Conjuring
کارگردان: جیمز ون
فیلمنامه‌نویس: چاد و کری هایز
بازیگران: پاتریک ویلسن، ورا فارمیگا، لیلی تیلور و...
محصول 2013 آمریکا. مدت: 112 دقیقه
